Historia problemo

Verkinto: (Norberto) Sudlando, Aalen, Germanujo

La celo prezenti kaj prilabori ĉiujn skribosistemojn de la homaro uniforme per komputoro, havas historiajn antaŭantojn, el kioj precipe la klopodoj pri la Ĉina skribo estas menciindaj. Name, dume kreintaj uniforman Unikodon la programantoj devis programi funkciaro de literoj, kies elekto kaj ordo ne jam estis difinita. Laŭe rezerviĝemaj koncernaj tekstofenestroj fariĝis esti.

Sendube la Ĉina skribo estas la plej komplika kaj grandvolumena el ĉiuj skriboj. Tio devenas el specialeco de la Ĉina lingvo, kio konzistas nur el sufiĉe 400 silaboj, kioj depende de la dialekto estas elparolataj en maksimume 5 (Mandarin) aŭ ankaŭ maksimume 8 (Kuangchou) akcentoj. Kontraŭe, la nombro de la literoj estas multe pli grandvolumena kaj montras, ke ĉiuj klopodoj skribi la Ĉinan lingvon valge de la Ĉina skribo, finiĝas en labirinto de miskomprenoj. Ĉiu instruisto de la Ĉina lingvo urĝe rekomendas al siaj disĉiploj lerni kaj la lingvon kaj la skribon samtempe. Malgraŭ tio, ĉi tiu tiel kurioza lingvo kaj ĝia skribo estas komprenata kaj uzata per la plej multaj homoj sur la tero.

Ekzistas multaj klopodoj trovi simple lerneblan sistematikon en la Ĉinaj skriboliteroj. Plue ekzistas multaj historiaj simpligoj de la skriboliteroj, tial sinologo ĉiam ankaŭ devas koni la variantojn. La politika separo de la Republiko Ĉinujo (Tajvano aŭ Formoza) kaj la Popolorepubliko Ĉinujo fine gvidis al du diversaj skribovariantoj, kie konanto de la Ĉina skribo povas havi impreson, ke Tajvano intence turnis al la plej komplikaj skribomanieroj, dume la cetera Ĉinujo, jam sen kono pri komputoroj aŭ mobilaj telefonoj faris pliajn simpligojn de la skribo, por ke laŭeble multaj Ĉinoj ankaŭ povas eklerni ĉi tiun skribon.

Tial ne nur la malnovaj, longaj literoj kaj la novaj, mallongaj literoj ekzistas, kiel estu montriĝi per la ekzemplo de la vorto por lando kaj estas dokumentebla eĉ antaŭ la politika separo de ambaŭ Ĉinujoj el fonto de la jaro 1924 post Kristo ([1924Rüd], kapvorta nombo 2192, paĝo 227):

En la jaro 1991 vendis W. Song kaj D. Li kolektadon nomiĝitan Xia4Li3Ba1Ren2 (BYX) kun la versionombro 2.1, ĉe kio DOS-programo povas prilabori kaj Ĉinajn literojn en Guobiao-kodado sur la bazo de 16 bitoj kaj ankaŭ Askiajn literojn. En la sama jaro eldoniĝis Ĉina-Germana vortaro [1991GM], por kies produktado tia programo uziĝis. Hodiaŭa versio de tiaj programoj nomiĝis Nanchih Star kaj montras, ke la meto de Ĉinaj literoj plue estas serĉado inter literoj de similaj ecoj. Almenaŭ dume la konvencio, kiaj literoj en la Unikodo troviĝas kie, intertempe tiel zorgema laboriĝis, ke la listoj de Ĉinaj literoj post proksima rigardo havas ordon, kiel ili estas konataj kaj konsekvencaj el sinologaj enciklopedioj. Kun tio minimume sinologo trovas ankaŭ sen aĉetita programo. Ortografia normo, kiel en la senco de Konrad Duden por la Germana, estas ne konata por la literoj de Ĉinujo.

En ĉi tiu konekto la verkinto dankas al sia studadoadamiko Frank Hörmann por la havigo meze de la 1990-aj jaroj de la programo BYX kaj de Biblia eldono [1992Ŝen] kun longaj literoj, al kio la versio kun mallongaj signoj presiĝas en Nanching. Per la komparo de ambaŭ, same sonantaj versioj ŝajnas plej baldaŭ esti ebla dokumenti kaj realigi praktikan rilaton inter longaj kaj mallongaj literoj, por ke ekzemple skribita teksto por aĉetantoj en ambaŭ Ĉinujoj estas liverebla, sen ĝi denove estas verkenda.

Anstataŭo de la ekrano (sekvonta kontribuo) Enhavo La unua C-programo (antaŭa kontribuo)
English Version Deutsche Fassung